Dlaczego tak wiele dzieci zachowuje się agresywnie? Czy pcha je do tego ciekawość, czy też my, dorośli, dajemy im zły przykład?
Do około drugiego roku życia większość gniewnych reakcji dziecka jest nieukierunkowana, nie ma celu. Krzyk, płacz czy nawet kopanie nóżkami to tylko emocjonalne rozładowanie napięcia z powodu własnej bezradności. Dziecko w tym wieku nie chce nikomu sprawić bólu. Jednak szybko uczy się, że gniew i złość często przynoszą korzyści. Wtedy może być agresywne świadomie.

Czym jest agresja?
Agresja to każde zamierzone działanie, które ma wyrządzić krzywdę, szkodę lub ból. Dziecko może stać się agresywne wtedy, gdy w swoim działaniu napotyka na rozmaite przeszkody:
•    gdy chce zrobić coś, czego mu nie wolno;

•    gdy musi zrobić coś, na co nie ma ochoty;

•    gdy oczekuje akceptacji i uznania, a jest odtrącane.

Dzieci nas naśladują
Na agresywne zachowania nawet dość małego dziecka (trzy-, czteroletniego) nie można reagować pobłażliwością. Dziecko musi zawsze otrzymywać jasne i czytelne sygnały, co robi źle, a co dobrze. Musi wiedzieć, że niektóre jego zachowania nie są akceptowane przez dorosłych. Jeśli tego elementu wychowania zabraknie, może ono uznać, że agresja to jeden z kilku sposobów na to, by postawić na swoim.

Wychowaniu musi towarzyszyć dawanie dobrego przykładu. Dzieci uczą się przede wszystkim przez obserwację. Jeśli widzą u dorosłych zachowania agresywne, same będą się zachowywały podobnie, uważając, że taka jest norma.

Jeśli dziecko jest bite, poszturchiwane lub źle traktowane we własnym domu, pozostawia to ślady nie tylko na jego ciele, ale także w psychice. Uczy się ono szybko unikać sytuacji, za które czeka je kara, a podporządkowuje się wyłącznie ze strachu przed nią. Dziecko często karane lub bite staje się zalęknione, nieufne, ale kara potęguje napięcie i frustrację, a nawet wyzwala dążenie do odwetu. Jednym słowem agresja dorosłych wyzwala i wzmacnia agresję u dzieci.

Jak reagować na agresję?
•    przede wszystkim nie stwarzać sytuacji silnie konfliktowych;
•    unikać osób zachowujących się agresywnie i nie wdawać się z nimi w rozmowy;
•    demonstrować stanowczość, kiedy jest to konieczne;
•    w sytuacjach zagrożenia nie wstydzić się krzyczeć i prosić o pomoc innych.

Przyjaźń wyklucza ► agresję i złość.