Niewydolność krążenia to, najprościej . rzecz ujmując, patologiczne (tj. niewystarczające w stosunku do potrzeb) zmniejszenie się przepływu krwi przez tkanki i narządy organizmu.

Najczęściej niewydolność krążenia kojarzy nam się z niewydolnością serca jako pompy krwi. Jest to skojarzenie uzasadnione, gdyż rzeczywiście w zdecydowanej większości przypadków tej choroby mamy do czynienia z takim mechanizmem. Mówimy wtedy o niewydolności krążenia pochodzenia sercowego (tj. niewydolności serca).

Najczęstsze przyczyny niewydolności krążenia:

►    Niewydolność krążenia pochodzenia sercowego
1.    Nadmierne obciążenie serca przez wzrost ciśnienia tętniczego.
2.    Uszkodzenia włókien kurczliwych mięśnia sercowego – martwica w wyniku zawału serca, zapalenie mięśnia sera, toksyczne uszkodzenie serca (alkohol!), choroby metaboliczne, jak nadczynność tarczycy i inne.
3.    Znaczne zaburzenia rytmu pracy serca, np. bardzo wolne lub bardzo szybkie skurcze mięśnia serca.
4.    Mechaniczne ograniczenia pracy serca, szczególnie w wyniku wad zastawkowych serca. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy wlot krwi do komór serca lub ujście z nich wykazują zaburzenia budowy i funkcji.

►    Niewydolność krążenia pochodzenia obwodowego
1.    Zmniejszenie ilości krwi krążącej.
2.    Zaburzenia regulacji napięcia ściany naczyń.

Oblicza się, że nadciśnienie i choroba niedokrwienna serca (w tym zawal) stanowią ok. 90% wszystkich przypadków niewydolności krążenia.
Ale do drastycznego spadku przepływu krwi może też dojść na innej drodze, tj. wskutek zmian w obrębie samych naczyń krwionośnych, np. w razie ubytku krwi (krwotoku) czy płynów (odwodnienie) lub zmian w napięciu naczyń krwionośnych. Patologiczne rozszerzenie naczyń, ze spadkiem ciśnienia krwi nawet do zera, może dotyczyć całego organizmu (wstrząs) lub tylko mózgu (omdlenie). Takie sytuacje zdarzają się w wyniku działania toksyn, w tym także drobnoustrojów chorobotwórczych (wstrząs septyczny) lub tzw. dysregu-lacji nerwowo-humoralnej. Wszystkie ww. mechanizmy niewydolności krążenia, których pierwotną przyczyną nie jest choroba serca, nazywamy niewydolnością krążenia pochodzenia obwodowego.