Objawy niewydolności serca

Gdy jednak patologiczne zjawiska wywołujące tę chorobę biorą górę nad możliwościami kompensacyjnymi, pojawia się w organizmie szereg niekorzystnych procesów, które na zasadzie „błędnego kola chorobowego” nakładają się na już istniejące zmiany chorobowe, nasilając ich niekorzystne skutki. Jednym z nich jest wspomniane zjawisko zatrzymywania w organizmie w nadmiarze sodu i wody przez niedokrwione nerki, co w elekcie wywołuje gromadzenie płynów w tkankach (obrzęki) i naczyniach (nadciśnienie tętnicze). Przeciążone nadmiarem płynów serce musi wykonać zwiększoną pracę, przez co przepływ krwi przez nerki staje się jeszcze bardziej upośledzony („błędne koło”).

Jednym z wcześniejszych i najczęstszych symptomów niewydolności krążenia jest duszność. Duszność pochodzenia sercowego, w odróżnieniu od podobnej jej duszności, wynikającej z chorób oskrzeli i płuc, nasila się szczególnie wyraźnie w położeniu ciała na wznak i płasko. Z tego względu często obserwujemy u osób starszych tendencję do spania na kilku poduszkach, w pozycji niemal półsiedzącej. Ataki duszności pojawiają się z reguły po wysiłku, niekiedy niewielkim, jak np. toaleta poranna, oraz niejednokrotnie w nocy. Często atak mija samoistnie po zmianie pozycji z leżącej na siedzącą (asthma cardiale). Innymi objawami niewydolności krążenia są: osłabienie, brak apetytu, obrzęki kończyn dolnych, szybkie kołatanie serca. Pojawiająca się w niektórych przypadkach sinica jest objawem bardzo zaawansowanego stadium tej choroby.

Bardzo groźną postacią ostrej niewydolności krążenia jest obrzęk płuc, gdy na terenie układu oddechowego dochodzi do przesiąkania płynu osocza krwi do pęcherzyków płucnych. Dochodzi do gwałtownej duszności, z objawami wydostawania się z jamy ustnej i nosa pienistej wydzieliny, która wywołuje słyszalny niekiedy nawet z daleka odgłos rzężenia („bulgotania”) w drogach oddechowych. Stan taki wymaga jak najszybszej interwencji lekarskiej.

Klasyfikacja stopnia niewydolności krążenia wg Nowojorskiego Towarzystwa Kardiologicznego (NYHA)

Stopień I.
Brak wszelkich objawów niewydolności krążenia w spoczynku i przy zwykłym wysiłku.

Stopień II.
Mały wysiłek fizyczny nie powoduje dolegliwości. Przy większych pojawia się zmęczenie, duszność, ból serca dusznicowy.

Stopień III.
Dolegliwości pojawiają się przy każdym, nawet niewielkim wysiłku. Występuje duże ograniczenie aktywności fizycznej. W spoczynku brak objawów.

Stopień IV.
Objawy pojawiają się w spoczynku oraz przy każdym, nawet najmniejszym wysiłku.

W ostatnich dziesięcioleciach medycyna wzbogaciła się o nową, radykalną metodę leczenia niewydolności serca – transplantację. Niestety, metoda ta może być zastosowana, jak na razie, tylko u osób młodych z bardzo zaawansowaną postacią tej choroby. Jest to bowiem sposób leczenia bardzo drogi, a na chorego nakłada konieczność dostosowania się do wielu trudnych wymagań i zaleceń medycznych.
Dla ogromnej większości ludzi chorych pozostaje natomiast leczenie zachowawcze, przy czym warto podkreślić duży postęp, jaki dokonał się w zrozumieniu mechanizmów powstawania i rozwijania się tej choroby.
Z tym związany jest również postęp w odkrywaniu ciągle lepszych i skuteczniejszych leków.
Niewydolność krążenia jako choroba przewlekła dotyka w swych negatywnych skutkach wiele różnych narządów, stąd bardzo celowe jest w jej leczeniu stosowanie ziół, które można, w zaawansowanych okresach choroby, kojarzyć z przyjmowaniem leków syntetycznych.
Na koniec trzeba jeszcze raz podkreślić z naciskiem, że większości chorób serca i naczyń można uniknąć lub w dużym stopniu przesunąć w czasie pod warunkiem zastosowania się odpowiednio wcześnie do wymagań profilaktyki.